Słownik terminów korporacyjnych oparty jest na zwyczajach i tradycjach ruchu korporacyjnego z uwzględnieniem odmienności charakteryzujących Korporację Akademicką Hermesia. Jednocześnie wskazano gdzieniegdzie na pewne ciekawe odrębności u innych korporacji.

Banda

Szarfa wykonana z tkaniny, jeden z elementów stroju korporanta. Większość korporacji nosi bandy z prawego ramienia na lewy bok (tak, jakby była przyczepiona do niej szabla). Konwent Polonia, a także lubelska Concordia, nosi je przeciwnie (jak pasy, na których wieszano pistolety). Banda rycerza składa się ze wszystkich trzech kolorów korporacji (złoty, czerwony, niebieski), banda giermka ma tylko dwa (złoty, niebieski, złoty). Wyróżnia się bandy zwykłe i komerszowe. Te pierwsze mają 18 mm szerokości, ostatnie 50mm. Przed wojną używano także bandy balowe, szerokości 9 mm, zakładane na frak albo smoking.

Coetus

Rok przyjęcia do korporacji. Oznacza także grupę korporantów przyjętych w tym samym roku akademickim.

Córka korporacyjna

Korporacja, która kandydowała do ZPK!A przy innej korporacji, zwanej matką korporacyjną Przejmuje od niej część tradycji i obyczajów. W okresie kandydowania, a także po nim, istnieje szczególna więź pomiędzy obiema korporacjami. Córka zawsze może zwrócić się do korporacji-matki o pomoc i radę. K! Hermesia kandydowała przy K! Chrobria podobnie jak K! Aesculapia.

Cyrkiel

Jeden z symboli korporacji. Narysowany jednym pociągnięciem pióra, składa się zazwyczaj z inicjału nazwy korporacji, stylizowanych liter V, C i F, od łacińskich słów Vivat, Crescat, Floreat (tzn. niechaj żyje, rośnie i rozkwita), oraz wykrzyknika – jeżeli dana korporacja uznawała pojedynki. Cyrkiel może mieć także postać metalowego znaczka wpinanego w klapę. Poza tym stawia się go przy podpisie złożonym pod pismem dotyczącym spraw korporacyjnych.

Dekiel

Nakrycie głowy z bandą w barwach korporacji zbliżone kształtem do tradycyjnej czapki studenckiej. Ma mały, skórzany lub plastikowy daszek, a na wierzchu – wyszyty wzór, właściwy dla każdej korporacji. W przypadku K! Hermesia jest to cyrkiel. Istnieją dwa różne rodzaje dekli: fuksowski i rycerski, różniące się ilością barw. Te pierwsze są trójbarwne, drugie zaś dwubarwne. Złota nić oddziela barwy od wierzchu dekla. W niektórych korporacjach (np. K! Lechia) nosi się rogatywki lub maciejówki (K! Jagielonnia Varmienisis)

Dewiza Korporacyjna

Odpowiednik szlacheckiego zawołania. Wyraża myśl przewodnią Korporacji. Dewizą Hermesii jest „Viribus unitis do potęgi gospodarczej Polski”.

Fidułka

Wesoła zabawa na kwaterze, powiązana ze spożyciem znacznych ilości piwa (większość korporacji), wina (K! Corolla), wódki (K! Polonia) czy choćby wody (K! Sparta). Łączy się ze śpiewaniem korporacyjnych pieśni i ogólnym pogodnym nastrojem.

Filister

Członek korporacji, który definitywnie zakończył już studencki okres swojego życia i się ustatkował. Należy do Koła Filistrów w zasadzie do końca życia. Wobec czynnej korporacji ma moralny obowiązek pomocy. Bywa to pomoc organizacyjna, finansowa, a często chodzi po prostu o radę starszego, bardziej doświadczonego kolegi. Zazwyczaj Filistrzy angażują się w pewnym stopniu w życie konwentu czynnego. Bywają na urządzeniach korporacyjnych, w szczególności na komersach i fidułkach. Ogół Filistrów tworzy Koło Filistrów, obradujące przynajmniej 3 razy w roku.

Filister Honoris Causa

Osoba zasłużona dla celów stowarzyszenia, a nie będąca studentem, może zostać Filistrem Honoris Causa. Filistrami Honoris causa zostawali zazwyczaj pracownicy naukowi, wybitni fachowcy, oficerowie, duchowni.

Filister – Senior

Do K! Hermesia należą również jej przedwojenni członkowie. Obecnie został już w zasadzie tylko jeden Fil! Stanisław Baranowski z Bielsko – Białej Podgórza.

Fuks

Zob. „Giermek”

Fuks maior

Najstarszy stażem fuks zwie się fuksem maiorem. Fuks maior winien na uroczystościach korporacyjnych mieć przypiętą do dekla lisią kitę.

Giermek

Inaczej fuks. Niepełnoprawny czynny członek korporacji. Jego prawa do uczestniczenia w spotkaniach i noszenia odznak korporacyjnych są ograniczone. Ma obowiązek uczęszczać na urządzenia korporacyjne i zajęcia coetusowe. Odznaki giermka to, dwubarwna banda i dwubarwny dekiel. Zajmuje się większością rzeczy, których rycerzom robić się nie chce lub nie przystoi (np. nalewanie piwa, podawanie do stołu). W okresie giermkowania korporacja zapoznaje się z kandydatem i ocenia, czy nadaje się na rycerza , a sam fuks ma okazję zapoznać się z rycerzami i tradycjami korporacyjnymi. Czas fuksowania trwa co najmniej 6 miesięcy, z reguły ok. roku i kończy się wybarwieniem.

Laik

Inne określenie giermka (używane np. przez komilitonów K! Respublica).

Kartel

Formalizacja przyjaznych stosunków pomiędzy dwiema korporacjami i zobowiązanie się do utrzymywania ich w przyszłości. Wyróżnia się kartele okresowe (5- i 10-letnie) i kartele wieczyste. Niektóre inne korporacje uznają kartele ograniczone w czasie (5-letnie, 10-letnie).
Najbardziej znanym kartelem jest czwórkartel składający się z K!K! Konwent Polonia – Arkonia – Welecja – Jagiellonia Warmiensis. K! Hermesia łączył kartel z K! Sparta z Warszawy.

Kandydat

Pierwszy stopień członkostwa w Korporacji. Po pozytywnym rozpatrzeniu przez konwent podania o przyjęcie rozpoczyna się okres kandydacki trwający dwa miesiące. Po upływie okresu Korporacja zapoznaje się z kandydatem i decyduje czy kandydat nadaje się na giermka. Jeśli staż kandydacki wypadł pomyślnie, kandydat zostaje pasowany na giermka.

Konwent

Najwyższa władza korporacji. Do Konwentu należą wszystkie decyzje w najważniejszych sprawach. Odbywa się raz w miesiącu lub w razie potrzeby (Konwent Nadzwyczajny). Każdy rycerz ma obowiązek uczestniczenia w Konwencie. Nieusprawiedliwiona nieobecność jest poważnym wykroczeniem. Na Konwencie uprawnienia rycerzy mogą wykonywać także Filistrzy – o ile się stawią.

Konwent czynny

Określenie odnoszące się do wszystkich czynnych członków Korporacji, czyli kandydatów, giermków i rycerzy.

Konwentowy Wydział Sądowy

Organ sądowniczy Korporacji. Składa się z pięciu sędziów.

Koło Filistrów

Ciało zrzeszające wszystkich filistrów korporacji. Najwyższa władza i organ uchwałodawczy Filistrów. Wybiera ono ze swojego grona Prezydium Koła Filistrów, które jest organem wykonawczym koła.

Koło Międzykorporacyjne

W okresie dwudziestolecia międzywojennego element struktury ZPK!A. Należały do niego wszystkie korporacje z danego miasta. Na forum miejscowego Koła Międzykorporacyjnego koordynowano wspólne działania, decydowano o przyjęciu nowych korporacji etc. Koła takie istniały w Warszawie, Wilnie, Poznaniu, Lwowie, Gdańsku, Krakowie, Lublinie i Cieszynie.

Komersz

Najważniejsza uroczystość każdej korporacji. Wyróżnia się komersze zwykłe i uroczyste. Obecność na nich jest w zasadzie obowiązkowa dla wszystkich czynnych członków korporacji

Komiliton

Zwrot grzecznościowy stosowany w kontaktach między korporantami. Także określenie rycerza.

Komisja

Organ wewnętrzny Konwentu zajmujący się ściśle określonymi w przepisach wewnętrznych Korporacji typami spraw. Komisje mogą być stałe lub powoływane ad hoc do zrealizowania konkretnej sprawy.

Konfuks

Korporant należący do tego samego coetusu.

Kwatera

Siedziba korporacji, w której odbywa się większość urządzeń jak coetusy i fidułki. Przed wojną kwatera Korporacji mieściła się między innymi przy ul. Piekary 16/17 w Poznaniu.

Matka korporacyjna

Korporacja, która pomaga innej, świeżo powstałej, wejść do ruchu korporacyjnego. W tym celu dzieli się z nią swoimi doświadczeniami i ewentualnie pomaga w układaniu dokumentów statutowych i ideowych. Może również służyć pomocą np. w przygotowywaniu kandydatów. Po zakończeniu okresu kandydowania korporacji stosunek matka-córka nie wygasa, lecz staje się luźniejszy (patrz hasło: „córka korporacyjna”).

Olderman

Wychowawca i opiekun giermków i kandydatów. Stanowisko uważane w Hermesii za najbardziej zaszczytne i jednocześnie najbardziej wymagające. W celu wychowania giermków podczas specjalnych spotkań, zwanych coetusami, zapoznaje giermków i kandydatów z historią, prawami i obyczajami korporacji. Pełni nad giermkami i kandydatami ogólne zwierzchnictwo.

Prezydium

Władza wykonawcza korporacji. W skład prezydium wchodzi zazwyczaj Prezes, Wiceprezes, Sekretarz, Skarbnik i Olderman. Innego rodzaju prezydium powoływane jest na wszelakich urządzeniach korporacyjnych, jak komersze i fidułki. Prezydium podczas komerszu jest nieomylne i należy bezwzględnie podporządkowywać się jego zarządzeniom. Do tradycji należy zmiana prezydiów prowadzących fidułki lub nieoficjalne części komersów często w drodze swoistego ”przewrotu”. Swoje odrębne prezydium posiada też Koło Filistrów. Pełni ono zarazem funkcję komisji rewizyjnej. W niektórych korporacjach (K! Respublica) prezydium jest zwane strażą.

Rapir

Inaczej Szlagier. Reprezentacyjna broń biała korporacji. Na gardzie zazwyczaj ma barwy. Poza funkcjami ozdobnymi może również służyć dla uderzania w stół na znak, że prezydium prosi o ciszę. Niektóre korporacje mają szlagiery z ułamanym ostrzem, na znak, że nie uznają pojedynków.

Rycerz

Pełnoprawny, czynny członek korporacji. Ma prawo noszenia barw, dekla i innych oznak. Obowiązkiem każdego rycerza jest uczestniczenie we wszystkich urządzeniach korporacyjnych, w szczególności w comiesięcznych posiedzeniach Konwentu. Rycerz może być wybierany do władz Korporacji. Rycerze zwracają się do siebie per „komilitonie”.
Odpowiednikiem rycerza jest w niektórych korporacjach barwiarz.

Starosta

Inne określenie na Oldermana (używane np. przez komilitonów K!K! Respublica, Magna Polonia Vratislaviensis).

Szatylenka

Dewizka składająca się z barw korporacyjnych, zdobiona tarczami w kartuszach, cyrklami czy innymi kutymi elementami.

Szlagier

Zob. „Rapir”.

Weteran

Inne określenie na Filistra Seniora (używane np. przez komilitonów K! Respublica).

Wybarwienie

Pasowanie giermka na rycerza połączone ze złożeniem przysięgi i z nadaniem prawa do noszenia pełnych barw Korporacji.

Związek Polskich Korporacji Akademickich

Organizacja zrzeszająca korporacje z całej Polski. Istniał w latach 1921-39. Skupiał największą grupę studenckich korporacji. Był ich władzą i reprezentantem. Poza Związkiem istniały podobne, lecz o wiele mniejsze stowarzyszenia: Zjednoczenie (chadeckie) i Federacja (sanacyjna). Korporacje, które nie znalazły się w szeregach ani w Związku, ani w stowarzyszeniach konkurencyjnych, nazywano dzikimi. Związek został reaktywowany w 1999 roku. Elementem struktury Związku były Mkm-y, czyli miejskie koła międzykorporacyjne.

Close Menu